Η μοναδική δημοτικότητα των Συνταγμάτων του Αγώνα

Του Νίκου Κ. Αλιβιζάτου - Ομ. καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Μεταξύ των άλλων επιτευγμάτων που θα γιορτάσουμε το 2021, θα πρέπει, κατά τη γνώμη μου να περιλάβουμε δίχως άλλο και τα Συντάγματα του Αγώνα, της Επιδαύρου (1822), του Άστρους (1823) και της Τροιζήνας (1827). Και τούτο για έναν κυρίως λόγο: μαζί με τα τρία τοπικά πολιτεύματα που ψηφίστηκαν στην Πελοπόννησο, τη Δυτική και την Ανατολική Στερεά τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 1821, τα Συντάγματα αυτά έθεσαν τα θεμέλια της συνταγματικής παράδοσης, δηλαδή μιας από τις σπουδαιότερες σταθερές της σύγχρονης ιστορίας μας.

Σύμφωνα με αυτήν, το Σύνταγμα, είτε ως διεκδίκηση, είτε ως άλλοθι, είτε ως εργαλείο για την επίτευξη φιλόδοξων αλλά και μικροκομματικών επιδιώξεων, ήταν σχεδόν πάντοτε στο επίκεντρο της πολιτικής ιστορίας μας.

Πώς εξηγείται η μοναδική αυτή απήχηση του Συντάγματος όχι μόνο στους κύκλους των λεγόμενων «ελίτ», αλλά και σε ευρύτερα λαϊκά στρώματα και μάλιστα από την πρώτη στιγμή; Γιατί, παρ’ όλες τις καθυστερήσεις που σημειώθηκαν, τις αναποδιές και τα πισωγυρίσματα, το πείραμα της συνταγματικής διακυβέρνησης πέτυχε τελικά στον τόπο μας, ενώ απέτυχε μεταξύ άλλων στους Βαλκάνιους γείτονές μας; Ήταν άραγε τυχαίο που η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα εκτός των μεγάλων καπιταλιστικών μητροπόλεων της Δύσης, όπου ο κοινοβουλευτισμός, με μεγάλη –σημειωτέον- λαϊκή συμμετοχή, άνθισε;

Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που η επέτειος των διακοσίων χρόνων από την Επανάσταση μας καλεί να απαντήσουμε. Όχι βέβαια για να ευλογήσουμε τα γένια μας αλλά σε μιαν άσκηση αυτογνωσίας, για να καταλάβουμε από πού ερχόμαστε, πού βρισκόμαστε και πού πάμε.

Πηγή: Τα ΝΕΑ